Niezrywalne depozyty terminowe w świetle Bazylei III i polskich uregulowań prawnych

Streszczenie

Propozycje Komitetu Bazylejskiego dotyczące miar płynnościowych (LCR i NSFR) zawierają wyrażone liczbowo, za pomocą wag nadzorczych, opinie o ryzyku płynności poszczególnych klas pasywów. Zgodnie z Basel 3, w sytuacji napięć płynnościowych brak jest istotnych różnic pomiędzy depozytami bieżącymi a lokatami terminowymi posiadającymi opcję zerwania. Korzystniejsze wagi nadzorcze otrzymują depozyty niezrywalne (czyli: prawdziwe lokaty terminowe) oraz, w przypadku miary LCR, detaliczne depozyty zrywalne, jeżeli “kara” za wcześniejsze wycofanie środków istotnie przewyższa naliczone odsetki. Takie, najbezpieczniejsze z punktu widzenia systemowego ryzyka płynności, produkty depozytowe nie mogą zostać wprowadzone w polskim systemie bankowym. Wynika to z uwarunkowań prawnych: przepisów kodeksu cywilnego i prawa bankowego - przeważająca w piśmiennictwie interpretacja tych zapisów oraz istniejące orzecznictwo wskazują, że wszelkie próby stworzenia takich produktów bankowych wiązałyby się z istotnym ryzykiem prawnym dla banków podejmujących te próby. Konieczne wydaje się (1) doprecyzowanie przepisów i ich interpretacji w taki sposób, aby najbardziej stabilne depozyty mogły znaleźć się w ofercie działających w Polsce banków oraz (2) promowanie depozytów niezrywalnych (lub zrywalnych pod warunkiem poniesienia przez klienta kosztów istotnie większych niż utrata odsetek), na przykład poprzez zwolnienia podatkowe lub korzystniejsze ich traktowanie przez nadzorcze miary płynności podobne lub tożsame z zaproponowanymi przez Komitet Bazylejski. Takie działanie częściowo neutralizowałoby trendy wskazujące na zwiększenie systemowego ryzyka płynności w polskim systemie bankowym.